آثار ناامیدی در چهره اغلب مردم قابل رویت است. اما اثر وضع موجود در روزمره‌های هرکس متفاوت به نظر می‌رسد. بعضی فشار را چون یک لمس کوچک و بعضی‌هامان با تمام وجود حس می‌کنیم. در طول تاریخ مردم ایران تلخ‌کامی و پیروزی بسیاری را تجربه کرده اما چیزی که مارا از سایر ملت‌ها جدا کرده است؛ این بوده که در بزنگاه‌ها، شادی‌های کوچکمان را نگه داشته‌ایم، درمیان جنگ، در محاصره، و زیر سایه چکمه دشمن؛ نوروز، چارشنبه‌سوری و یلداها را با شکوه‌تر برگزار کرده‌ایم.
هرچیزی را میتوان از دست رفته تلقی کرد، اما شادی‌های کوچک مانند سفره شب یلدا کلید امید داشتن به فردای روشن‌تر است و یلدا همان‌چیزی است که در این روزها به آن نیاز داریم
توان اقتصادی شاید در پوشش و مرکب ما اثر گذار باشد. اما سفره شب چله، دور هم بودن و لحظاتی را با شادی سپری کردن برای تمام طبقات اجتماعی رنگ‌وبوی همسانی دارد. اقشار آسیب‌پذیر جامعه بیشتر از بالانشین‌ها حافظ سنت‌ها هستند و اگر مجال فراهم شود سنت‌ها را به ضیافت تبدیل می‌کنند. آنها بهتر از هر کسی طعم خوش باهم بودن را درک می‌کنند و با روش‌های مدرن سفره شب یلدا را پهن می‌کنند.
نیاکامان ما اعجاز باهم بودن را درک می‌کردند و یخ تلخی‌ها را زیر لحاف گل‌گلی کرسی شب چله ذوب می‌کردند. آنها در جستجوی زمان از دست رفته به جادوی شادی و حافظ و هندوانه و انار مسخ می‌شدند و یک دقیقه، تنها یک دقیقه بیشتر کنارهم بودن را مانند یک فستیوال باشکوه رویایی جشن می‌گرفتند.
چرا یلدا مهم است؟
آیین شب یلدا یک ارثیه فامیلی است. که تنها مختص ایرانیان نیست اما پدران ما آنرا آباد کردند. اجداد ما این گنج را از میان قرن‌های سفید و سیاه و از میان هزاران جنگ خونین عبور دادند تا ما هم از دلبری‌هایش کیف کنیم. این منصفانه نیست که یلدای نازنینمان را که با هزار سختی از میان هجوم، مقدونی‌ها، اعراب، مغول و کج سلیقه‌گی ها به دست ما رسیده را در جیب بگذاریم و به جایش صفحه نمایش ۷ اینچی را به دست بگیریم. امروز بیشتر از هرچیزی به موهبتی مانند یلدا نیاز داریم تا حال خودمان خوب شود.
یلدا از کجا آمد؟
هرچه در صفحات تاریخ گشتیم تاریخ تولد یلداجان را پیدا نکردیم. احتمالا سروکله یلدا زمانی که بشر ساختارهای اجتماعی را شکل می‌داد پیدا شد. اما محل تولدش را در میان پدران یافته‌اند. قصه از این قرار بود که هزاران سال قبل آنها متوجه این مورد شدند که آخرین شب پاییز بلندترین شب سال است و فردا خورشید دست از نامهربانی برمیدارد و تندتند به زمین سرمی‌زند. این در میان مردمی که کسب‌وکارشان کشاورزی بود یعنی زندگی.
آنها از ترس تاریکی و سرمای بلندترین شب سال به پناهگاه قلب عزیزانشان پناه می بردند و دست در دست، پایکوبی می‌کردند و ناز خورشید فردا را می‌کشیدند.
یلدا در جوامع ملل
پدران ما این آیین‌های شگفت‌ا‌نگیز را در در طول هزاران سال به فرهنگ، مذهب و سبک زندگی خود افزودند بطوریکه وقتی این فرهنگ‌ها را در کنار هم قرار می‌دهیم؛ می‌بینیم، یلدا، کریسمس، ساترنالیا و … فرزندان یک مادرند و آن چیزی که قرن‌ها تحت عنوان زایش دوباره خورشید زندگی بخش و انقلاب زمستانی در گستره عظیمی از جغرافیای فرهنگی مورد ستایش و توجه بوده، مبحثی ایرانی‌تبار است.
یلدا در ایران باستان
به گفته تاریخ شناسان بسیاری از آیین‌ها و فرهنگ‌های غرب متاثر از رسوم شرقی بخصوص آیین میتراییسم و مزدیسنی بوده است و بعدها جوامع زرتشتی وام آنرا به آیین خودشان بخشیدند. ایرانیان قبل از اسلام در روزهای پایانی پاییز، دور هم جمع می‌شدند در تاریکیِ اهریمنی شب، به نور ایمانشان توسل می‌کردند و زایش خورشید را لطف اهورامزدا می‌دانستند و جشن می‌گرفتند.
مردم در کنار شادی و پایکوبی، سرودهای دلپذیر اوستا را نجوا می‌کردند. عطر میوه‌های تازه پاییزی و میوه‌های جذاب خشک شده و لُرک سفره شب یلدای زرتشتیان را درخشان می‌کرد؛ جالب اینجاست که آنها آجیل مخصوص شب یلدا را لُرک صدا می‌کردند و کمک طعم لذت‌بخش آجیل و خوراکی‌ها به افتخار اورمزد و مهر که نام ستایش‌انگیز خورشید بود؛ سورچرانی می‌کردند.
یلدا را چگونه برگزار کنیم؟
مواد لازم برای برگزاری یک یلدای مدرن در عصر دیجیتال راحت بدست می‌آید. مقداری خوراکی لذیذ مانند انار یاقوتی، هندوانه سرخ، آجیل فرد اعلا که البته با وضعیت این روزها دانستن قیمت آجیل شب یلدا و خوراکی‌های مخصوص این شب از واجبات است.
اما چیزی که رایگان به نظر می‌رسد؛ یک جمع باحال که قلب‌هایشان برای هم می‌تپد. برای فراهم کردن لوازم که از همان موبایل استفاده کنیم، سفارش اینترنتی خوراکی‌های شب یلدا که به سادگی خوردن آب است. و با چند تماس کوتاه جمع ناب را فراهم کنید. باقی مطلب در هر شهر و روستایی متفاوت است. شب چله در گستره فرهنگی ایران زمین یعنی از مرزهای چین تا دریای لاجوردی مدیترانه برگزار می‌شود و ایرانیان مهاجر در تمام جهان طولانی ترین شب سال را با دلتنگی هوای ایران برگزار می‌کنند. انار، آجیل، هندوانه و عزیزان دل ترکیب اصلی‌است اما در هر منطقه آیین‌های ویژه‌ای وجود دارد که مختص همان دیار است. در جایی آش، جایی رشته پلو، جایی سبزی پلو می‌خورند، جایی قصه‌های پهلوانی، جایی شاهنامه، جایی افسانه‌های محلی. جایی به قرآن تفأل می‌زنند و در جایی به حافظ شیرین‌سخن، جایی تا سحر می‌نشینند و در جایی تا نیمه شب. در جایی در خانه بزرگ خانواده جمع می‌شوند و در جایی عکس رفتگان و دوستداران را در گوشه‌ای می‌گذارند.
یک دقیقه بیشتر
یلدا واژه‌ای است که از تمدن‌های اولیه خاورمیانه آمده و از تلاش هفت‌هزار ساله‌ای سخن میگوید که پدران ما با هوشمندی خالص برای ما به یادگار گذاشته‌اند. آنها هفتاد قرن تلاش کردند که به ما بگویند که هیچ چیز مهم تر از باهم بودن نیست و این دورهمی آنقدر عزیز است که حتی برای یک دقیقه بیشتر بودنش باید جشن گرفت و غوغا کرد.
باید ترس‌ها، بیم‌ها و تلخ‌کامی هایمان را در کنار هم در کرد و در طول بلند این شب به استقبال خورشید رفت. یلدا خورشیدی که با ناز می‌آید و دیر می‌آید. و این انتظار با سفره رنگارنگ از نبوغ غذایی فرهنگ ایرانی که آجیل و انار هندوانه را کنار هم نشانده باطراوت‌تر می‌شود.
بزرگ‌تر ها همیشه رول اول صحنه یلدا هستند. قدیمی‌ها از قصه‌های شب چله نقل‌ها دارند، نقل‌های شیرینی که میگوید: اگر در این شب ننه‌سرما گریه کند، باران می‌بارد؛ اگر پنبه‌های لحاف بیرون بریزد، برف می‌آید و اگر گردنبند مرواریدش پاره شود، تگرگ می‌آید و خوردن آجیل مشکل‌گشا چاره همه دردها و چالش‌هاست، پس در خرید آجیل شب یلدا دقت کنید که قرار است حلال تمام مشکلات باشد.
