سفره شب یلدا راهی طولانی را در طول تاریخ پیموده تا به شکلی که امروزه دیده میشود در بیاید. ساکنین گذشته کره زمین برای چیدن این سفره بیشتر از این که پایبند تزیئن و زیباتر شدن آن باشند، به اصول و آداب سنتی و دیرینه خود عشق میورزیدند و سعی میکردند با قرار دادن چندین مدل میوه فصل و آجیل سفره را خوش آب و رنگتر کنند؛ اما جهان هستی بیتغییر باقی نمیماند. با گذشت روزهای پی در پی هنر مدرن جایگزین روشهای سنتی مرسوم شده است. امروزه کمتر کسی را میبیند که میوههای یلدا را بدون این که نقش و نگار خاصی روی آنها ایجاد کره باشد بر سر سفره قرار دهد، یا این که آجیل را تنها درون ظرف ریخته و سفره را با آن مزین کند.
چاقوی تیز و برنده جایگاه ویژهای در بین هنرمندان پیدا کرده است و با کمک آن میوهها را به شکلهای مختلف شکل میدهند. برخی از افراد با برشهایی روی هندوانه آن را به یک قوی زیبا شبیه میکنند که گویهای سرخ رنگ مغز هندوانه را درون بطن خود پنهان کرده است. برخی دیگر برشهایی روی این میوه ایجاد میکنند که آن را شبیه به یک گل سرخ نوشکفته میکند تا سفره یلدا شبیه به یک باغ پر از میوهای رنگارنگ به نظر برسد.
لبو که پایه ثابت شبهای سرد زمستانی است و یک خوراکی سالم و خوشمزه و شیرین محسوب میشود نیز درون سفرهای که به مناسبت شب طولانی یلدا چیده میشود قرار دارد. برای تزئین لبو میتوانید ابتدا آن را خوب بپزید و سپس با قالبهای آماده لبوها را به شکل قلبهای سرخ رنگ برش بزنید یا با استفاده از قالبهای ستارهای و دایرهای ظرفی از لبوهای خوشمزه زیبا آماده کنید.
بسیاری از افراد علاقهمند هستند که در کنار میوههای تازه میوههای خشک شده را نیز درون سفره شب یلدا قرار دهند. این میوهها در فصلهای مناسب تهیه شده و سپس با استفاده از دستگاه یا با روشهای سنتی خشک میشوند تا همگان بتوانند در هر فصلی از میوه دلخواهشان استفاده کنند.
اگر تصاویری که از برگزاری مراسم شب بلند یلدا در شهرهای مختلف به ثبت رسیده است را تماشا کنید، انواع شیرینی مختلف که متعلق به هر منطقه است را میتوانید درون سفره مشاهده کنید. شیرینیهای محلی که طعمی بهشتی دارند هنوز هم درون سفرههای مدرنی که برای این شب طولانی چیده میشوند قرار دارند و یلدا را به طولانیترین و لذت بخشترین شب سال تبدیل میکنند. به همین دلیل اعضای خانواده هر سال برای فرارسیدن این شب انتظار میکشند تا بتوانند در کنار سفرهای که لبریز از خوراکیهای رنگارنگ است حاضر شوند و یک شب به یاد ماندنی دیگر را برای همیشه در ذهن خود ثبت کنند.
دکوراسیون سفره شب یلدا با الهام از سبک مدرن
امروزه بسیاری از افراد علاقهمند به تزیین مدرن سفره شب یلدا هستند. استفاده از رنگهای هماهنگ مانند سفید و قرمز یا ترکیب مشکی و طلایی برای چیدمان سفره یلدا به همراه ظروف لوکس و شمعهای شیک، ظاهری جذاب و مدرن به سفره میدهد. همچنین استفاده از بشقابهای کوچکتر برای میوهها و آجیل باعث ایجاد نظم بیشتری میشود.
استفاده از دسرهای مدرن در کنار خوراکیهای سنتی
در کنار شیرینیهای سنتی مثل قطاب و باقلوا، اضافه کردن دسرهای مدرن مانند موس انار یا چیزکیکهای کوچک به سفره یلدا جلوهای جذاب میدهد. این دسرها نه تنها طعم فوقالعادهای دارند، بلکه ظاهر رنگارنگشان نیز به جذابیت سفره میافزاید.
اهمیت استفاده از ظروف سفالی و چوبی
در کنار مدرنیته، بسیاری از افراد به استفاده از ظروف سنتی همچون سفال و چوبی برای چیدن سفره یلدا روی آوردهاند. این ظروف، علاوه بر ایجاد حس نوستالژی، سفره را با ترکیب زیبای مدرن و سنتی تزئین میکنند.
ایدههای خلاقانه برای تزیین انار شب یلدا
استفاده از انار به شکلهای خلاقانه مانند قرار دادن دانههای انار درون ژلههای شفاف یا استفاده از پوست انار به عنوان کاسه برای سرو آجیل، به سفره یلدا تنوع و جذابیت بیشتری میبخشد.
آجیل شب یلدا
آجیل شب یلدا از گذشته تا به امروز بر سر این سفره قرار دارد و سال به سال حضور آن با مواردی بیش از سال قبل، پر رنگتر میگردد. در گذشته تنها برخی از آجیلهای ساده مانند کشمش، گردو، بادام و نخودچی بر سر این سفره دیده میشدند؛ اما امروزه نه تنها پای پسته و فندق و… بر سر این سفره باز شده، بلکه بادام هندی و انواع تخمهها را نیز میتوانید درون بسته بندیهای آجیلی که به مناسبت این شب ارائه میشوند مشاهده کنید.
کشمش که همیشه بر سر سفره شب چله حضور دارد از خشک کردن انگور به دست میآید و یک خوراکی خوشمزه و مقوی برای بدن است.
گردو، بادام، پسته و فندق نیز از جمله مغزهایی هستند که سرشار از ویتامین و مواد معدنی هستند. خوردن آجیلی که از این چهار مغز تشکیل شده سبب افزایش قدرت ایمنی بدن میشود و خوردن این مغزها در اولین شب زمستان سبب میشود که بهتر بتوانید در بیماریهایی که در این فصل شیوع پیدا میکنند مقاومت کنید. به همین دلیل خوردن گردو، بادام، پسته و فندق نیز در این شب طولانی و جشن دیرینه و باستانی بسیار متداول است.
انجیر خشک، توت خشک، برگه زردآلو یا قیصی و خرما خشک نیز در بین آجیلهای این شب دیده میشوند. با وجود تنوع بالایی که برای انتخاب آجیل در شب چله وجود دارد میتوانید یک پک آماده که تمام این موارد را دارد تهیه کنید یا تنها به انتخاب برخی از موارد ذکر شده برای تزئین سفره شب یلدا بپردازید.
اهالی هر شهر شب چله را چگونه جشن میگیرند؟
هنگام سفر به هر شهر و منطقه از کشور ایران تصور میکنید وارد اقلیم جغرافیایی جدیدی شدهاید که آداب و رسوم مخصوص به خود را دارد. اهالی شهرهای مختلف کشور در شب یلدا یا شب چله غذاهای بخصوصی طبخ میکنند و این شب را با سرو این غذاهای خوش طعم، رنگ و بویی دیگر میبخشند.
شب چله در شیراز، زادگاه حافظ با سرو کلم پلو که یک غذای ویژه این منطقه است برگزار میشود. شیرازیها برای پخت این غذا از کلم، گوشت، برنج، زعفران به عناون مواد اصلی، استفاده میکنند. کلم پس از سرخ و پخته شدن لا به لای برنج اصیل آبکش شده ایرانی قرار میگیرد. سپس با گوشتهای قلقلی که قبلاً مزه دار و سرخ شدهاند نیز روی برنج را تزئین میکنند.
خاگینه خرما از جمله غذاهای ایرانی است که توسط اهالی زنجان برای این شب سرو میشود. این غذا را با استفاده از خرما زاهدی خشک، تخم مرغ، خلال پسته و بادام و ادویه جات مخصوص میپزند و سرو میکنند.
خورش ناردون یکی از غذاهای اصیل شمالی است که طعم و عطری بینظیر دارد و به عنوان غذای شب یلدا توسط مرم مازندران سرو میشود. ساکنین این منطقه برای تهیه این غذا از رب انار و انار دان شده، مرغ و ادویههای مختلف استفاده مینمایند.
مردمی که در خطه آذربایجان ساکن هستند برای برگزاری جشن شب یلدا غذای خشیل را آماده میکنند. این غذا از بلغور گندم؛ آرد گندم، آب سرد، کره، شیر و عسل تشکیل شده است.
از دیگر غذاهای اصیل ایرانی که مخصوص این شب هستند میتوان به انار پلوی قزوینی اشاره کرد. این غذا توسط مردمی که در این خطه از ایران ساکن هستند تهیه شده و یک خوراکی ویژه برای سپری کردن اولین شب سرد زمستانی یا شب چله محسوب میشود.