رژیمدرمانی (تغذیهدرمانی) یکی از حدود صد روش درمانی طبیعی است که خودش نیز مشتمل بر طیفی گسترده از رویکردهایی است که همگی تغذیهمحور هستند و تغذیه و رژیم (برنامه غذایی) جزو اصول کلیدی آنهاست.
تغذیهدرمانی از طریق برنامههای متعادل غذایی برای تقویت سلامتی بدنی، حفظ آرامش روانی، و درمان بیماریها یا کمک به درمان آنها تلاش میکند. رژیم لاغری و چاقی جزو شایعترین آنهاست که تبلیغات آن را زیاد میبینیم که البته چافی یک مشکل مزمن و همگانی و جهانی شده است.
در این یادداشت با اهمیت برنامه سالم غذایی و مهمترین اصول کلیدی رژیمدرمانی و دو نکته مهم درباره انتخاب رژیم غذایی آشنا میشویم.
اهمیت تغذیه و رژیمدرمانی
برخی میگویند «ما همان چیزی هستیم که میخوریم!» و منظورشان نقش مهم و اساسی خورد و خوراک در سلامت عمومی ماست. در همه نظامهای طبی جهان، از گذشته دور و ایران، چین، مصر و یونان باستان تا به امروز و طب مکمل و پزشکی مدرن، توصیههای تغذیهای وجود دارد که نشان میدهد میان سلامتی و بیماری از یک سو، و تغذیه مناسب و برنامه غذایی متعادل از سوی دیگر، ارتباط قوی و محکمی وجود دارد. در ادامه مطلب به چند نکته که این اهمیت را نشان میدهد میپردازیم.
● سلامتی و کیفیت غذایی
یکی از اصول کلیدی تغذیهدرمانی «ارتباط مستقیم سلامتی با کیفیت غذایی است». منظور از کیفیت غذایی، دو جهت است؛ یکی ارزش غذایی مواد خوراکی و دومی سلامتی آنهاست. برای مثال از جهت نخست (ارزش غذایی)، استفاده از مواد اولیه غذایی حاصل از خاک فقیر، مصرف زیاد غذاهای فرآوری شده، تنقلات و هلههوله و خوراکیهایی که از نظر مواد مغذی فقیرند، باعث کمبود مواد اساسی در بدن و از دست رفتن سلامتی و توان مقابله با بیماریها میشود. برای نمونه از جهت دوم (سلامتی مواد غذایی)، بهکارگیری مواد سمی، هورمونی و آنتیبیوتیک در مسیر تولید و پرورش محصولات کشاورزی و دامی، ممکن است باعث وارد شدن این مواد به بدن انسان شود و سلامتی او را به خطر بیندازد.
به همین دلیل در تهیه مواد غذایی تازه یا خشک، مثل خرید آجیل و خشکبار و میوه خشک، به کیفیت آنها توجه کنید و از فروشگاه آنلاین و معتبر و تخصصی مزبار خرید کنید.
● سلامتی ذهنی و بدنی
نکته دیگر در اهمیت و نقش رژیمدرمانی، «حفظ سلامتی روانی و حال خوش انسانهاست» که یکی دیگر از اصول کلیدی تغذیهدرمانی است؛ زیرا میان ذهن و بدن رابطه عمیقی وجود دارد و یکپارچگی و هویت فردی ما به هر دو اینها وابسته است. اهمیت تفکر، احساسات و عواطف به قدری مهم است که روشهای درمانی گوناگون ذهنی و عاطفی نیز ابداع شده و وجود دارد. به همین دلیل متخصصان تغذیهدرمانی، پیش از تنظیم رژیم غذایی برای افراد، علاوه بر عواملی مانند سن و جنسیت، سابقه بیماری و مصرف دارو، وضعیت عاطفی و روانی آنها را نیز بررسی میکنند و گاهی نیز از علائم ذهنی و عاطفی به کمبود تغذیهای میرسند و رژیم غذایی مخصوص آن را تجویز میکنند.
میدانید که بعضی غذاها و خوراکیها موادی دارند که مفرح و شادیبخش اند و گاهی نیز شرایط هنگام خوردن باعث شادی و آرامش میشود؛ مثل دورهمیها یا جشنها یا خوردن غذاهایی که از آن لذت میبرید؛ مانند فینگرفودهای سالم و مقوی مزبار.
● سلامتی و دستگاه گوارش
رژیمدرمانی به عملکرد سالم دستگاه گوارشی، یعنی گوارش غذا و دفع مواد زائد، توجه زیادی دارد و آن را مبنای رژیمهای غذایی قرار میدهد. «توجه همزمان به سلامتی و گوارش» از اصول کلیدی تغذیهدرمانی است؛ زیرا اولاً غذا از دستگاه گوارش عبور میکند و از طریق روده کوچک جذب بدن میشود. ثانیاً اگر دفع مواد زائد نیز دچار اختلال شود بدن از مواد مغذی و لازم خالی میگردد و جای آن را مواد سمی و زائد میگیرد. بنابراین رژیمدرمانی باید تعادل میان غذا و گوارش و دفع مواد زائد را حفظ کند.
انواع سالادها مثل سالاد تبوله و سالاد سیبزمینی، و غذاهای حاوی سبزیجات مثل تست سبزیجات و اسپرینگ رول سبزیجات، به دلیل داشتن فیبر، برای داشتن گوارش سالم مناسب است. خرید سالاد دلخواه و محبوب خود را میتوانید آنلاین و آسان از طریق مزبار انجام دهید.
● پیشگیری از بیماری
نکته مهم دیگر، نقش تغذیه در پیشگیری از بیماریها بویژه امراض گسترده عصر جدید است، امراضی مانند انواع سرطان، دیابت، فشار خون چربی خون، افسردگی، نقرس، میگرن و مشکلات خاص گوارشی. «پیشگیری و نیز کمک به درمان بیماریها» از اصلیترین اصول رژیمدرمانی است.
برای مثال، مصرف غذاهای حاوی الیاف با پیشگیری از سرطان روده ارتباط دارد. همچنین مصرف زیاد چربی در ایجاد مشکلات حاد قلبی و عروقی و بعضی سرطانها مؤثر است.
روشهای درمانی با تغذیه
امروزه رژیمهای مختلف غذایی معرفی و تبلیغ میشود؛ مانند برنامه غذایی گیاهخواری، سبزیجات، سمزدایی، خامخواری و… که هر کدام نیز انواع مختلفی دارند که احتمالاً با آنها آشنا هستید یا نامشان را شنیدید. برای مثال، ساندویچ کممبر پستو مزبار یک انتخاب جذاب و مناسب برای علاقهمندان به رژیم گیاهخواری است.
اما دو نکته مهم در اینجا وجود دارد که حتماً به آنها توجه کنید.
۱٫ برنامه غذایی متعادل
متخصصان تغذیهدرمانی و طرفداران طبیعتدرمانی معتقدند رژیم غذایی باید متعادل و شامل همه موادی باشد که بدن به آن نیاز دارد؛ یعنی یک برنامه غذایی سالم داری چربی، پروتئینهای حیوانی و گیاهی، میوه، سبزیجات، فیبر (الیاف)، قندهای ساده و مرکب، کمی غذاهای فرآوری شده و آب است. تغذیه سالم و خوردن غذاهای متعادل باعث تأمین کالری و انرژی در کنار انواع ویتامینها، املاح و مواد معدنی میشود. بنابراین نباید مصرف یک منبع غذایی مثلاً گوشت را برای همیشه یا مدت طولانی کنار گذاشت. دلیل این مطلب در نکته دوم است.
۲. رژیم محدود و موقت
طرفداران افراطی و داغ رژیمهای مختلف غذایی ادعا میکنند برنامه غذایی آنها از رژیم غذایی متعادل و استاندارد هم بهتر و سودمندتر است اما پزشکان و کارشناسان تغذیه بر این باورند که رژیمهای غذایی باید با هدف سلامتی یا درمانی و برای مدت محدود تنظیم و تجویز شود. گاهی رژیمهای درمانی مدعی درمان بیماریهای قلبی یا سرطانی مشکلات بیشتری برای بیماران ایجاد میکنند. همچنین رژیم غذایی طولانی مدت باعث سوءتغذیه و مشکلات دیگر میشود. این نکته را درباره بیماران با مصرف داروی دائمی، بانوان باردار و شیرده، سالمندان و کودکان بیشتر باید توجه کرد.
صحبت کردن درباره تغذیهدرمانی و انواع رژیم غذایی تمامشدنی نیست اما نکته پایانی اینکه در زندگی پرسرعت و دیجیتالی امروز ما، همان طور که آموزش و پرورش، نگهداری سالمندان و بعضی امور دیگر، به بیرون از خانه منتقل شده است، آشپزی حرفهای و تهیه انواع غذاهای اصلی، پیشغذا، دسر، میانوعده، آجیل، خشکبار، میوه خشک، فینگر فود و… آن هم با مزه ایرانی، لبنانی، ترکی، فرانسوی و دیگر ملل جهان، به خارج از خانه رفته است و البته نه برای همیشه اما حداقل به وقت دورهمی و جشن رسمی یا خودمانی و مانند آن، بهتر است از فروشگاه تخصصی مزبار تهیه شود؛ چون:
۱. حتی کسانی که رژیم غذایی خاصی را رعایت میکنند میتوانند در مزبار خوراکی مناسب خود را پیدا کنند و به صورت مستمر سفارش دهند.
۲. برای تحویل گرفتن انواع خوردنیهای متنوع و خوشمزهاش، میشود برای یک ساعت تا یک ماه بعد برنامهریزی کرد و سفارش داد!
